(DUTCH BELOW)
Infamous patriarchal and conservative religious groups going hand in hand with mental, physical and sexual abuse, have been the inspiration for countless media outlets. The recent Netflix documentary series Keep Sweet: Pray and Obey was about the systematic abuse of underage girls within the Fundamentalist Church of Jesus Christ of Latter-Day Saints (FLDS). More than twenty years before its release, the story of Mormon polygamist Tom Green was the subject of the documentary One Man, Six Wives, 29 Children (1999). U.S. authorities were after him at the time, as some of his wives were minors when they first became pregnant with his children. But perhaps the most famous example is The Handmaid's Tale (1985), the magnum opus of Canadian writer Margaret Atwood. The fictional theocratic state of Gilead, where her dystopian story takes place, is based on the history of power abuse among Christian sects in the early American states. This world-famous book – as well as the film adaptation (1990) and the series (2017) – was primarily intended to warn readers how easily women can lose their newly acquired rights when the Bible is used as justification.
So why do we still need a movie like Women Talking? Why should we watch an adaptation of the 2018 book by Canadian author Miriam Toew? What can we do with the fictional reaction of a group of women to the real life scandal that took place within their community?
Writer Toew and director Sarah Polley start off with a true Orwellian situation. As in his fable Animal Farm (1945), the women of a secluded ultraconservative colony find themselves in a position without men. In other words, those who have always been oppressed, are suddenly alone, without those who are usually in power. Toew based this premise on the Mennonite colony of Manitoba in Bolivia, where a large number of men were handed over to local authorities in 2010, after they were caught drugging and raping at least a hundred women from their community. Like Orwell's farm animals, Toew lets the colony's women decide what to do when the men return: forgive, stay and fight, or leave.
Women Talking likes to remind the viewer of everything that goes into the oppression of women within patriarchal ultra-othodox religious communities too, just like the aforementioned books and documentaries. Polley regularly throws in grim images of the horrors the women have lived. Women who wake up with blood between their legs. Women spitting out their unhinged teeth. Women in a desolate environment. But also by throwing in the character of the formerly excommunicated August (Ben Withshaw), the storytellers reveal the ugly truth that the women were not educated. In fact, they never even learned how to read or write. The shockeffect of all of this is still strong, however many times these stories have already been told. But it's not where Women Talking's originality lies.
What sets the film apart is that it revolves around what happens to these women, who have never known freedom, after the abuse. Atwood's masterpiece follows a main character, who grew up with women's rights and, seeking the total dismantling of an oppressive theocracy. And documentaries like Keep Sweet only work towards the moment when abuse within religious sects is punished, but hardly look back at what happened to the women afterwards. Toew's narrative is, of course, completely fictitious, but it gives these kind of women, who have never had a voice before, a say in what they will do after the injustice that has been committed against them.
The women decide to put it to a vote, which ends in a tie between fighting and leaving. A number of them meet inside a hay barn to make the final decision. What follows is a two-day discussion about all the major topics of their womanhood, in which themes such as faith, morality and trauma is addressed. The beautiful conversations between the women form a dynamic whole due to their personalities. For example, the outraged Salome (Claire Foy) cannot forgive the men for their actions and is out for bloody revenge, an opinion shared by the traumatized chain smoker Mejal (Michelle McLeod). Mariche (Jessie Buckley) sabotages the conversations at times. Due to years of abuse and lack of knowledge, she is clearly stuck in a conservative mindset and is unable to see another option than staying and keeping things as they are. The petrified Mariche lashes out at the other women, especially at Ona (Rooney Mara). As the most intelligent of the group, she is the one guiding the conversation by objective reason past revolutionary options, such as organizing the colony according to their own standards, or creating a new one for women alone. The warm matriarchs Agata (Judith Ivey) and Greta (Sheila McCarthy) are the eldest women present and they are the most important links between the past and the present. But while surprisingly dismissive of the harmful values they have instilled in the younger women, they symbolize how unclear their future is better than anyone in the room.
What decision do the women ultimately make? You have to find out for yourself. What I can say about it, is that Toew lets the women make a choice, which speaks for the immeasurable power they possess, in spite of the forces that tried to keep them weak. And that's an incredibly refreshing message.
Het hand in hand gaan van sterk patriarchale en conservatieve religieuze groeperingen met geestelijk, lichamelijk en seksueel misbruik is de inspiratie geweest voor talloze media. De Netflix documentaire serie Keep Sweet: Pray and Obey uit 2022 ging nog over het systematische misbruik van minderjarige meisjes binnen de Fundamentalist Church of Jesus Christ of Latter-Day Saints (FLDS). Ruim twintig jaar daarvoor was het verhaal van de Mormoonse polygamist Tom Green al onderwerp van de documentaire One Man, Six Wives, 29 Children (1999). De Amerikaanse autoriteiten zaten hem destijds op de hielen, omdat een aantal van zijn eega's minderjarig waren toen ze voor het eerst van hem in verwachting raakten. Maar misschien wel het bekendste voorbeeld is het magnum opus The Handmaid’s Tale (1985) van de Canadese schrijfster Margaret Atwood. De fictieve theocratische staat Gilead, waar haar dystopische verhaal zich afspeelt, is gebaseerd op de geschiedenis van machtsmisbruik onder christelijke sektes in de vroege Amerikaanse staten. Dit wereldberoemde boek – alsmede de film adaptatie (1990) en de serie (2017) - was vooral bedoeld om lezers te waarschuwen hoe makkelijk vrouwen hun pasverworven rechten kunnen kwijtraken wanneer de Bijbel wordt gebruikt als rechtvaardiging.
Dus waarom hebben we een film als Women Talking nog nodig? Waarom zouden we
moeten kijken naar de adaptatie van het gelijknamige boek van de Canadese schrijfster Miriam Toew uit 2018? Wat kunnen we met haar fictieve reactie van een groep vrouwen op het waargebeurde schandaal dat zich heeft afgespeeld in hun gemeenschap?
Schrijfster Toew en regisseuse Sarah Polley gaan van start in een ware Orwelliaanse situatie. Net als in diens Animal Farm (1945), treffen de vrouwen van een afgezonderde ultraconservatieve kolonie zichzelf in een positie zonder mannen. In andere woorden: degenen die altijd werden onderdrukt, zijn opeens alleen zonder de machthebbers. Toew baseerde dit uitgangspunt op de Mennonietenkolonie Manitoba in Bolivia, waar een groot aantal mannen in 2010 werden overgeleverd aan de lokale autoriteiten, nadat ze betrapt waren op het drogeren en verkrachten van zeker honderd vrouwen uit hun gemeenschap. Net als Orwells boerderijdieren laat Toew de vrouwen van de kolonie kiezen wat ze gaan doen wanneer de mannen terugkomen: vergeven, blijven en vechten, of vertrekken.
Women Talking herinnert de kijker, in navolging van bovengenoemde boeken en documentaires, ook aan alles wat komt kijken bij de onderdrukking van vrouwen binnen patriarchale ultra-othodoxe geloofsgemeenschappen. Polley werpt met enige regelmaat grimmige beelden op van de gruwelen die de vrouwen hebben geleefd. Vrouwen die met bloed tussen hun benen wakker worden. Vrouwen die hun losgeslagen tanden uitspugen. Vrouwen in een troosteloze omgeving. Maar ook door de voormalig geëxcommuniceerde jongeman August (Ben Withshaw) in de mix te gooien, wordt de verschrikkelijke waarheid onthuld dat de vrouwen niet zijn opgeleid. Sterker nog, ze hebben nooit leren lezen of schrijven. Het schokeffect van dit alles is niet minder dan in haar voorgangers, hoe vaak deze verhalen ook al zijn verteld. Maar het is niet hetgeen waar Women Talking's originaliteit ligt.
Waar de film zich in onderscheid, is dat het draait om wat er ná de misstanden gebeurt met vrouwen die nog nooit vrijheid hebben gekend. Atwoods meesterwerk volgt een hoofdpersonage, dat is opgegroeid met vrouwenrechten en de algehele ontmanteling van een onderdrukkende theocratie nastreeft. En documentaires als Keep Sweet werken enkel toe naar het moment waarop het misbruik binnen religieuze sektes wordt bestraft, maar kijken nauwelijks om naar wat er daarna is gebeurd. Toews narratief is uiteraard compleet fictief, maar ze geeft vrouwen, die nooit een stem hebben gehad, zeggenschap over wat zij gaan doen na het onrecht dat tegen hen is begaan.
De vrouwen besluiten te stemmen, maar dat eindigt in een gelijke uitslag tussen vechten en vertrekken. In een hooischuur komen een aantal van hen bijeen om de doorslag te geven. Wat volgt is een twee dagen durende discussie, die gaat over alle grote onderwerpen van hun vrouw-zijn en thema’s adresseert als geloof, moraliteit en trauma. De prachtige gesprekken tussen de vrouwen vormen een dynamisch geheel door hun persoonlijkheden. Zo kan de razende Salome (Claire Foy) de mannen niet vergeven voor hun daden en is ze uit op bloederige wraak, een mening die wordt gedeeld door de getraumatiseerde kettingroker Mejal (Michelle McLeod). Mariche (Jessie Buckley) is een saboterende factor. Door jarenlang misbruik en gebrek aan kennis, zit ze duidelijk vast in een conservatieve manier van denken en ziet ze geen andere optie dan blijven en alles bij het oude houden. Mariche reageert haar angsten af op de andere vrouwen, bovenal op Ona (Rooney Mara). Als de intelligentste van de groep gidst zij het gesprek via objectieve rede langs de revolutionaire mogelijkheden om de kolonie in te delen naar hun eigen maatstaven, of om een nieuwe op te richten voor vrouwen alleen. De warme matriarchen Agata (Judith Ivey) en Greta (Sheila McCarthy) zijn de oudste anwezigen en vormen de belangrijkste schakel tussen het verleden en het heden. Maar hoewel ze verassend veroordelend zijn over de schadelijke normen en waarden die ze de andere vrouwen hebben bijgebracht, symboliseren zij als geen ander hoe onduidelijk hun toekomst is.
Welke beslissing de vrouwen uiteindelijk maken? Daar moet je zelf achter komen. Wat ik er wel over kwijt kan is dat Toew de vrouwen een keuze laat maken, die spreekt voor de onmetelijke kracht die ze bezitten, ondanks de machten die hen zwak probeerden te houden. En dat is een ontzettend verfrissende boodschap.