ERNESTINE

DUTCH BELOW

Sometimes, we just don't stop to think enough about the fact that turbulent events in our history were followed by times of uncertainty and chaos for its disadvantaged participants. Even less often do we talk about how such individuals experienced the situation they found themselves in. Tima and time again, I have had to tell curious people when the Battle of Waterloo took place. It's the most popular question you get when you're a historian. But we never talk about how Napoleon Bonaparte was on the run for a month after his defeat. Or how the isolating banishment on Saint Helena, which is more than 1800 kilometers away from its nearest coast, had a detrimental effect on his mental health. Many of us have learned about the beginning of the Russian Revolution in 1917 and the execution of the last tsar family a year later. Only few are told anything on how they endured their captivity in the meantime, even though both Nicholas and Alexandra have kept diaries during until their tragic end.

Ernestine

The young Dutch author Michiel B.L. Korte came across a number of interesting, but underexposed facts about another well-known royal family, namely the family of King Louis XVI of France (1754-1793) and his wife Marie Antoinette (1755-1793). It is far from common knowledge that the couple adopted four more civilian children in addition to their biological ones: Armand Gagné (1771-1792), an orphan who was almost run over by the queen’s carriage at the age of five; Jean Almicar (1781-1796), a Senegalese enslaved boy who was freed by Marie Antoinette after being given to her as a gift; ‘Zoë’ Jeanne Louise Victoire (1778-after 1792), the daughter of an usher working for the couple, who was adopted after becoming an orphan; and Ernestine de Lambriquet (1778-1813), the daughter of a chambermaid, who was welcomed into the royal family after the death of her mother.

Out of the four adopted children, Ernestine is the one we seem to know the most about. But to Korte's consternation, there was no literature at all about this remarkable young woman, who experienced the past from such a special position. He therefore took it upon himself to let her to play the leading role in his debut novel Ernestine. In it, he not only examines the world of a humble servant's daughter who is taken into the world of the aristocracy, but he also lets her act as a fly-on-the-wall in his narrative on the most turbulent years in France's history.

French Revolution

The French Revolution, which according to historians took place from the storming of the Bastille in 1789 until the introduction of the Consulat in 1799, was a period of unrest for everyone in France. Korte's story, however, reminds the reader that this was just as true of those who were seen by the movement itself as the bad guys, or by modern historians as the ignorant autocratic rulers who had cast their own tragic fate. Their adoptive daughter Ernestine is the perfect medium to alter that image a little.

Admittedly, she was of simple origin and as such could have been susceptible to the anti-monarchical views of the revolution – as did her adoptive brother Armand, who reportedly harboured republican sympathies. But at a young age, Ernestine was chosen by Marie-Antoinette herself to act as a playmate for her eldest daughter Charlotte, which was a practice that was common in most European royal houses. With the knowledge he has at his disposal, Korte paints the picture of a girl who loved the royal family deeply. Through the eyes of Ernestine, Korte instills in his audience sympathy for Louis and Marie-Antoinette in their last years of life, which must have been particularly emotional, according to the story. In Korte's version of history, their lives were marked by chaos, loss and destruction. While the people of France saw their wildest dreams of a better life within reach, for Louis and Marie Antoinette everything they had ever known collapsed completely and irrevocably.

Reality

Nevertheless, Korte brings some nuance to his portrayal of the French monarchs. The author outlines interesting relationships between the adopted children and the members of the royal family, introducing creative ideas into the whole. The most interesting is how much the realities of the noble characters and Ernestine differ. Ernestine knows the conditions of peasants, workers and servants, because she has lived them. Charlotte, on the other hand, is shielded from it and thinks that the surroundings of the picturesque Trianon are a realistic reflection of everyday French agriculture. Marie Antoinette, meanwhile, seems to know better, but doesn't want to face it. No wonder the people want to see their heads on spikes, you might think while reading. Pretty soon, though, Ernestine's increasing urge of wanting to belong to the royal family, will convince you that they were normal people too, just like us.

It makes Ernestine an entertaining glimpse into the uncertain and terrifying last years of Louis XVI and Marie Antoinette, through the eyes of their adopted daughter Ernestine, which, although fictitious, offers a nice emotional alternative to their well-known history.

__________________________________________________________________________________

Eigenlijk staan we er soms te weinig bij stil dat turbulente gebeurtenissen in onze geschiedenis gevolgd werden door tijden van onzekerheid en chaos voor haar benadeelde deelnemers. Nog minder vaak hebben we het erover hoe zulke individuen de ontwikkelingen waarin ze verzeild raakten hebben ervaren. Ik heb nieuwsgierigen al zo vaak moeten vertellen wanneer de Slag van Waterloo heeft plaatsgevonden. Het is de populairste vraag die je krijgt als je historicus bent. Maar nooit hebben we het erover hoe Napoleon Bonaparte na zijn nederlaag een maand lang op de vlucht is geweest. Of hoe de isolerende verbanning op Sint Helena, dat ruim 1800 kilometer van haar dichtstbijzijnde kust ligt, een negatieve uitwerking had op zijn geestelijke gezondheid. Velen van ons hebben geleerd over het begin van de Russische Revolutie in 1917 en de executie van de laatste tsarenfamilie een jaar later. Maar weinigen krijgen iets mee over het doorstaan van hun gevangenschap in de tussentijd, ook al hebben zowel Nicolaas als Alexandra tot hun tragische einde dagboeken bijgehouden.

Ernestine

De jonge Nederlandse auteur Michiel B.L. Korte kwam langs een aantal interessante, maar onderbelichte feitjes over een andere bekende Koninklijke familie, namelijk die van koning Lodewijk XVI van Frankrijk (1754-1793) en zijn eega Marie Antoinette (1755-1793). Het is verre van algemeen bekend, maar het paar adopteerde naast hun vier biologische kinderen met zekerheid nog eens vier burgerkinderen: Armand Gagné (1771-1792), een wees die op vijfjarige leeftijd bijna werd overreden door de koets van de koningin; Jean Almicar (1781-1796), een Senegalese tot slaaf gemaakte jongen, die door Marie Antoinette werd bevrijd nadat hij haar cadeau was gedaan; "Zoë" Jeanne Louise Victoire (1778-na 1792), de dochter van een voor het paar werkende gastheer die werd geadopteerd nadat ze wees was geworden; en Ernestine de Lambriquet (1778-1813), de dochter van een kamermeisje, die na het overlijden van haar moeder in het koninklijke gezin werd opgenomen.

Van de vier koninklijke adoptiekinderen is Ernestine degene van wie we het meest weten. Maar tot de consternatie van Korte bestond er nog helemaal geen literatuur over deze opmerkelijke jongevrouw, die het verleden vanuit zo’n bijzondere positie heeft meegemaakt. Hij liet haar daarom de hoofdrol spelen in zijn debuutroman Ernestine. Daarin neemt hij niet alleen de belevingswereld van een nederige dienaarsdochter die wordt meegenomen in de wereld van de aristocratie onder de loep, maar hij laat haar ook fungeren als een fly-on-the-wall in zijn narratief over de meest turbulente jaren in Frankrijks geschiedenis.

Franse Revolutie

De Franse Revolutie, die volgens historici plaatshad vanaf de bestorming van de Bastille in 1789 tot aan de invoering van het Consulat in 1799, was een periode van onrust voor iedereen in Frankrijk. Het verhaal van Korte herinnert de lezer er echter aan, dat dit net zozeer gold voor degenen, die door de beweging zelf werden gezien als de slechteriken, of door moderne historici als de onkundige autocratische heersers die hun noodlot over zichzelf hadden afgeroepen. Hun adoptiedochter Ernestine is het perfecte medium om dat bestaande beeld wat bij te draaien.

Zij was weliswaar van simpele komaf en had als zodanig vatbaar kunnen zijn voor de antimonarchale opvattingen van de revolutie – net als haar adoptiebroer Armand, die naar verluid republikeinse sympathieën koesterde. Maar Ernestine werd al op jonge leeftijd door Marie-Antoinette uitverkoren als speelmaatje voor haar oudste dochter Charlotte, wat een praktijk was die wel vaker voorkwam in Europese koningshuizen. Met de kennis die hij over haar ter beschikking heeft, schetst Korte het beeld van een meisje dat de koninklijke familie intens liefhad. Door de ogen van Ernestine, brengt Korte zijn publiek sympathie bij voor Lodewijk en Marie-Antoinette in hun laatste levensjaren, die volgens het verhaal bijzonder emotioneel moeten zijn geweest. In Kortes versie van de geschiedenis werden hun levens gekenmerkt door chaos, verlies en verwoesting. Want terwijl het volk van Frankrijk hun wildste dromen over een beter leven binnen handbereik zagen, stortte voor Lodewijk en Marie Antoinette alles wat ze ooit hadden gekend onherroepelijk en volledig in.

Realiteit

Toch brengt Korte wat nuance in zijn portrettering van de Franse monarchen. De auteur stippelt interessante onderlinge relaties uit tussen de geadopteerde kinderen en leden van de Koninklijke familie, waarmee hij weer creatieve ideeën in het geheel introduceert. De meest interessante is hoezeer de realiteit van de adellijke personages en die van Ernestine van elkaar verschillen. Ernestine kent de omstandigheden van boeren, arbeiders en bedienden, omdat ze die geleefd heeft. Charlotte is er daarentegen van afgeschermd en denkt dat de omgeving van het pittoreske Trianon een realistische weerspiegeling is van de alledaagse Franse agricultuur. Marie Antoinette lijkt ondertussen wel beter te weten, maar het niet onder ogen te willen komen. Geen wonder dat het volk hun hoofden op spietsen wil zien, zul je denken. Maar al snel overtuigt Ernestines toenemende drang om bij de koninklijke familie te willen horen, dat ook zij gewoon mensen waren, net als wij.

Daarmee is Ernestine een vermakelijk inkijkje in de onzekere en angstaanjagende laatste jaren van Lodewijk XVI en Marie Antoinette, door de ogen van hun geadopteerde dochter Ernestine, dat, hoewel fictief, een mooi emotioneel alternatief biedt voor hun bij ons algemeen bekende geschiedenis.